Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej – Joanna Ostrowska
Kiedy w czerwcu 2018 roku (jeszcze w czasie, gdy świat był normalny) miałem przyjemność uczestniczyć w spotkaniu autorskim z Joanna Ostrowską, na którym promowała swoją książkę „Przemilczane”, zapytałem autorkę o następną publikację nad którą pracuje. Joanna odpowiedziała wtedy, że będzie to książka o tzw. różowych trójkątach, czyli mężczyznach, którzy zostali umieszczeni w obozach koncentracyjnych z powodu swojej homoseksualnej orientacji. Minęły trzy lata i oto w księgarniach pojawili się „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”.
Joanna Ostrowska urodziła się w 1983 roku. Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii (Wydział Historyczny UJ), absolwentka Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedry Judaistyki UJ i Gender Studies UW. Studiowała również produkcję filmową i telewizyjną na PWSFTviT w Łodzi. Wykładała m.in. w Katedrze Judaistyki UJ, na Gender Studies UW i na Studiach polsko-żydowskich IBL PAN. Zajmuje się tematyką związaną ze zjawiskiem przemocy seksualnej w trakcie II wojny światowej i zapomnianymi ofiarami nazizmu. Krytyczka filmowa i selekcjonerka Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Pracowała jako dramaturżka przy spektaklach teatralnych Małgorzaty Wdowik i Marty Ziółek. Obecnie studiuje również hebraistykę na Wydziale Orientalistycznym UW. Mieszka w Warszawie.
Autorka, podobnie jak w przypadku książki „Przemilczane”, podjęła się niezwykle trudnego zadania, ponieważ problematyka homoseksualizmu w obozach koncentracyjnych była i nadal jest tematem tabu. Panowało powszechne przekonanie, że takich osób było niewiele, więc nie warto się nimi zajmować, a jeżeli już byli, to byli to Niemcy, a nie Polacy. A nawet, jeśli byli to nasi rodacy, to wykorzystywali i dręczyli innych więźniów, więc nie są warci uwagi. Nie da się zaprzeczyć, że oczywiście były i takie osoby, jednak jak pokazuje Joanna Ostrowska, homoseksualizm w obozach koncentracyjnych miał różne oblicza. Autorka przytacza przypadki osób, które gwałciły współwięźniów, wykorzystując zajmowane stanowisko w obozie, ale także przykłady takich osadzonych, którzy wchodzili w homoerotyczne związki tylko po to, żeby czerpać korzyści z takiego układu i dzięki temu przeżyć. Nie zapomina również o więźniach, którzy zakochiwali się w sobie i tworzyli związki.
Chylę czoła przed Joanną, ponieważ czytając tę lekturę widać jak tytaniczną pracę musiała wykonać i jak ogromną ilość książek i dokumentów przekopać, żeby „Oni” w ogóle powstali. W odróżnieniu od zachodnich krajów, w których coraz głośniej porusza się tematykę osób LGBT (o czym np. świadczy opisywana tutaj przeze mnie książka Heinza Hegera), w naszym kraju homoseksualizm był i jest traktowany jako wynaturzenie i coś wstydliwego. Spowodowało to, że osoby innej orientacji bały się głośno mówić o swoich obozowych przeżyciach, albo decydowały się o nich powiedzieć dopiero na łożu śmierci. Dlatego w polskiej literaturze obozowej próżno szukać książki autorstwa homoseksualisty, a jeżeli w czyichś wspomnieniach ten wątek się pojawia, to albo w bardzo negatywnym kontekście (Wanda Połtawska „I boję się snów…”), albo zajmuje zaledwie kilka zdań (Stanisław Grzesiuk „Pięć lat kacetu”).
„Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” to bardzo dobra, chociaż bardzo smutna i nie łatwa w czytaniu lektura. Trudna tematyka i mnóstwo przykładów ofiar paragrafu 175 piętnującego relacje homoseksualne, sprawiły, że jej przeczytanie zajęło mi dłuższy czas. Mimo to, warto sięgnąć po tę książkę i docenić fakt, że autorka odważyła się powiedzieć głośno o tym, o czym większość milczało. Joanna Ostrowska zwraca uwagę na fakt, że „Różowe trójkąty” nie mają swojego upamiętnienia. Niech więc ta publikacja będzie pierwszym krokiem do tego, żeby uświadomić społeczeństwu, że takie osoby również były w obozach, a za każdym z tych przypadków, kryje się ludzki dramat. Polecam!!!
Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję księgarni Tania Książka!
„Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” możecie kupić w księgarni Tania Książka.
Koniecznie sprawdźcie też inne książki historyczne w Księgarni Tania Książka.
Moja ocena: 7/10
Czytaliście „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”? Czytaliście inne książki Joanny Ostrowskiej? Zapraszam do komentowania.
